Kendimizi merak ediyor muyuz?

Bhagavad Gita* ilhamıyla, gunalar

Guna sözcüğü Sanskrit kökenli bir terim olup “doğanın nitelikleri” ya da “özellikleri” anlamına geliyor. Guna kelimesi, doğanın evrensel enerjilerinin bir yansıması olarak kabul edilir ve 3 temel özellikten oluşur. Sattva, Rajas ve Tamas.

Bu 3 enerjiyi bilirsek, kişiliğimizi, zihinsel, ruhsal durumumuzu yani hayatımızın kendisini tam olarak nasıl şekillendirebileceğimizi anlamamıza yardımcı olabilir. Her şeyin içinde gunalar mevcut. Şimdi bu özelliklerin neler olduğuna sonrasında da denge için neler yapabiliriz ona bakalım.

1. Tamas: Hareketsizlik ve Ağırlık

Tamas, hareketsizlik, yanılma, tembellik ve karanlık ile ilişkilidir. Fazla tamas enerjisi, depresyon, düşük motivasyon ve zihinsel karışıklığa neden olabilir. Bu enerji, fiziksel ve zihinsel uyuşukluğu temsil ettiği için etkili kullanılmadığında amacımız olan ruhsal gelişimden bizi uzaklaştırabilir.

Taması dengelemek için, hareket getiren yoga uygulamaları tercih edilebilir. Doğru Asanalar, Pranayama (nefes kontrolü) ve meditasyon çalışmasıyla, tamas enerjisinin yoğunluğunu azaltmak mümkün!

2. Rajas: Hareket ve Aktivite

Rajas, hareket, tutku ve aktiviteyi simgeler.

Bu enerji türü, doğada sürekli bir değişim, arzu ve hareketlilik ile ilgilidir.

Rajas, enerjik bir yaşam gücü sağlar ancak kontrol edilmediğinde aşırı aktivite, stres ve endişe yaratabilir. Çoğumuz fazla rajas enerjisinden bunaltıcı şekilde etkilenebiliriz. Çünkü zihinsel olarak huzursuzuz, sürekli düşünceler içinde boğulmuş haldeyiz ve dış dünyayla ilgili bir çok arzumuz var. Sadece bu arzuların tatmini adına çaba sarfediyoruz.

Farkındalık olmazsa, bu arzuların beslemek adına varlığımızı sürdürüyor olabiliriz. Yani, bu nitelik gerektiği gibi kullanılmazsa, maddi bağlılıkları arttırır.

3. Sattva: Denge ve Işık

Sattva, saf, huzurlu, odaklı ve dengeli bir zihin durumunu ifade eder. Her ikisininde dengede olduğu saf, dinginlik hali.

Eğer bir kişi sattva enerjisinde yoğunlaşırsa, daha huzurlu, daha berrak düşüncelere sahip olurken ve çevresindeki dünya ile uyum içinde hissetme olasılığı çok yüksektir. Bu nitelik, ruhsal gelişime yardımcı olur.

Sattva enerjisini, yoga uygulamalarında derin bir meditasyon pratiğiyle, nefes çalışmaları ve farkındalık çalışmalarıyla arttırabiliriz. Aslında ulaşmak istediğimiz hal budur. Sonrasında kişi eğer isterse, bu halinde ötesine geçip, ruhsal özgürlüğe ulaşma çabasında bulunabilir.

Gunalar’ı anlayabilirsem kendimi de anlamış olabilir miyim?

Evet, Bu 3 enerji türü, hayatın her anında etkileşim halindedir ve çevremizi, kendimizi anlamada, hem bedensel hem de zihinsel sağlık açısından büyük bir rehberlik sunar.

Günlük hayatta Gunalar’ı anlamak ve hayatımıza katmak, duygu ve davranışlarımızın farkında olmayı, enerjimizi bilinçli yönlendirmeyi ve dengede kalmayı sağlar. Hayatımızın her anında bu enerjileri gözlemlemek ve yönetmek, içsel bir rehber niteliğindedir.

Sattva, yoga pratiğinde de ideal olarak ulaşmak istediğimiz zihin durumudur, ancak bu dengeyi sağlamak için Rajas ve Tamas enerjilerini de doğru yönetmek gereklidir. Yani Sattvik olmak için bu 2 enerjiyi yok saymadan, kontrol etmeyi öğrenebiliriz.

Bir yoga eğitmeni olarak, öğrencilerime bu dengeyi nasıl kuracaklarını öğretmek, yoga pratiğinin en güçlü yanlarından biri benim için.

En başta da gözlemci olmayı, tanıklık etmeyi öğreniyor olmak güzel bir başlangıç sayılabilir.

Sadece bize yol gösteren kutsal metinlerdeki bu bilgileri değil, her türlü bilgiyi nasıl kullanabileceğimizinde başlangıç noktası oluyor, tarafsız bakabilmek.

Mesela, günlük yaşamımda sürekli harekete geçiyorum ve hiç dinlenmiyorsam oldukça rajasik olduğum söylenebilir.

Ancak ilk önce iyi bir gözlemci olmayı bilemezsem bilgiyi doğru kullanamayabilirim. Önce durumu fark ediyor olmam gerekiyor.

Bu 3 enerjiyi nasıl kullanabilirim?

İşte Gunalar’ı kendi hayatında dengeleyip kullanabileceğin bazı çalışmalar;

1. Sattva enerjisi için: Bilinçli Denge ve Netlik Yaratma

• Meditasyon ve Farkındalık Pratikleri: Günlük kısa meditasyonlar, farkındalık çalışmaları veya doğada zaman geçirmek, sattva enerjisini artırır. Bu, daha net düşünceler, huzur ve içsel bir sakinlik sağlar.

• Kendi Değerlerini ve Hedeflerini Netleştir

Sattva enerjisi, odaklılık, sukunet, berraklık ve denge ile ilgilidir. Yaşamında hangi değerleri önemsediğini düşün. Günlük hayatta, kendini hangi değerlere göre yönlendirmek istediğini belirle.

• Temiz Beslenme ve Düzenli Uyku: Sattva enerjisini beslemenin yollarından biri de vücudunuza iyi bakmaktır. Dengeli ve doğal bir beslenme düzeni ve yeterli uyku, bedeni temiz ve enerjik tutar. Bu fiziksel çalışma zihinsel olarak da seni etkileyecektir. Çünkü her şey bir bütün.

2. Rajas: Motivasyon ve Eyleme Geçme Gücü

• Kendine Ulaşılabilir Hedefler Koy: Rajas'ın, hareket ve tutku ile ilgili olduğunu söylemiştik. Enerjini dağıtmamak için günlük yapılacaklar listeleri hazırlayabilir, kısa vadeli hedef belirleyebilirsin ya da kendi cevabını bul. Enerjini dağıtmamak için, ne yapabilirsin?

• Önceliklerini Belirle: Hedeflerini ve yapman gerekenler konusunda net olmayı dene. Yine ''tarafsız'' kalabilmek doğru seçim ve öncelikleri belirlemede göz kırpıyor. Önceliklerini belirleyerek enerjini en önemli görevlere kanalize etmeye çalış. Bu sayede rajas enerjisini dengeli ve verimli bir şekilde kullanabilirsin!

• Fiziksel Hareket ve Spor: Bedensel aktiviteler, rajas enerjisini sağlıklı bir şekilde ifade etmenin en etkili yollarındandır. Düzenli egzersizler veya akışkan bir yoga pratiği, zihni tazeler, enerji seviyeni korur. Önerim bu pratiği yapma tavrını, amacını, şeklini de yine farkında olarak gerçekleştirmen. Bu hareketin neye hizmet ediyor?

3. Tamas: Hareketsizlik ve Dinlenme Gereksinimi

• Gerektiğinde Dinlenmeyi Öğren: Aşırı çaba ve harekete geçtiğiniz dönemlerin ardından bedenin ve zihnin toparlanması gerekir. Tamas enerjisini sağlıklı kullanmanın en önemli yolu, gerektiğinde dinlenme izinini kendinize vermektir.

• Olumsuz Düşünceleri Fark Etmek: Tamas enerjisi artmaya başladığında, tembellik veya hareketsizlik hissi çoğalır. Bu durumda, karanlık düşünceleri fark edip ve kendine bu düşüncelerin ''geçici'' olduğunu hatırlatabilirsin.

• Düzenli Alışkanlıklar Oluştur: Tamas enerjisini sağlıklı bir şekilde yönetmenin bir yolu da düzenli alışkanlıklar geliştirmektir. Sabah kalkış saatin, seni besleyen rutinler ve günlük hareket alışkanlıkların seni destekleyebilir. Hangi rutinler seni besler?

Bu çalışmalar ile dengede kalabilir miyim?

Belki gün içinde birinin daha aktif, birinin daha yoğun, birinin daha az olduğunu gözlemeyebilirsin.

Denge, bu 3 enerjinin varlığı ve faydalı şekilde kullanılabilmesiyle mümkün! Yani kontrol edebilmeyi, yönetmeyi öğrendiğimizde denge haline geçmek mümkün olabilir. Her birini yerinde kullanmaya ihtiyacımız var.

Bunun için duygusal durumunu yine tarafsız bir tavırla sık sık kontrol etmekte fayda olabilir.

Farkettiğim enerjinin getirdikleri ve bana olan faydası nedir?

Şu anda neler oluyor?

Kendi adıma yararlı bir kaç soru bırakabilirim. Ardından seçimlerimle hayat devam ediyor olacak. Bu gözlem ile kendime yol haritası çıkarmam mümkün. Farkındalığım ve bilgimin birlikteliğiyle.

Meditasyon ve Nefes Çalışmaları, özellikle rajas ve tamas enerjilerini dengelemek için çok etkilidir. Hayat tarzını, sattvik hale getirmek için düşünce kalıplarını, çevreni, alışkanlıklarını ve ilişkilerini gözden geçirebilirsin. Daha olumlu, pozitif, dengeli bir yaşam tarzı oluşturarak sattva enerjisini artırabilirsin!

Ve yalnız değilsin. Kendine zaman ayırmak, farkındalığı arttırmak için bana ulaşabilirsin!

Umarım bu yazı ve sonrasındaki öneriler, Gunalar hakkında seni düşündürür. Yoga pratiğini ve yaşamdaki seni, kendini anlamada daha derin bir anlam yaratır!

Kendini anlamak isteyenlere, bir yazı daha bıraktım buraya.

Polivagal Teori

*Kaynak: Bhagavad Gita